Nu in het CECD: ‘Draden van Ons Nederlandse Slavernijverleden.’

Vanaf februari 2025 wordt in werkplaatsen door heel Zuid-Holland samengewerkt aan een bijzonder, op glas in lood geïnspireerd monumentaal wandkleed van 35 x 2,5 meter, ontworpen door Marcos Kueh. Inwoners van de provincie Zuid-Holland zijn uitgenodigd om mee te helpen aan de vervaardiging van dit kunstwerk. De maaklocaties bevinden zich in Delft, Den Haag, Leiden, Rotterdam en Dordrecht. Iedereen is welkom, ongeacht ervaring met textieltechnieken zoals borduren, quilten, punchen, tuften en vilten. Grijp deze unieke kans om samen het Zuid-Hollandse verhaal van het koloniale slavernijverleden te vereeuwigen in dit wandkleed.

Dat Zuid-Holland een grote rol heeft gespeeld in de economie van de slavernij is geen vraag, maar een gegeven. De provincie speelde op vele manieren en niveaus een belangrijke rol in het koloniseren van landen in het Atlantische gebied en de handel in slaven. Sterker nog, het gewest Holland had zelfs een Europese sleutelpositie als het gaat om deze handel en die van goederen die op de plantages in de kolonies werden verbouwd. Ook politiek gezien speelden de Staten van Holland een belangrijke rol in zowel de Nederlanden als daarbuiten. Vertegenwoordigers van Holland waren bijvoorbeeld de grootste zaakbepleiters voor financiële ondersteuning van de militaire acties die gericht waren tegen de opstanden van tot slaaf gemaakte mensen. Ze gingen heel ver in het verdedigen van de plantagekoloniën. Op onderwijsinstituten in Leiden en Delft werden decennia lang koloniebestuurders opgeleid.

Stedelijke bestuurders van de provincie waren betrokken bij de oprichting van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC). Via Delft werd er vanuit Den Haag veel geld geïnvesteerd in de WIC. Ook andere steden hadden op allerlei manieren connecties met de koloniën. Soms door handel en de oprichting van plantages, maar ook door de verwerking van koloniale goederen, zoals de Dordtse suikerindustrie of de lakenindustrie in Leiden. De koloniale handel verhoogde de status en welvaart van elitaire stedelingen die met de winsten van de plantages grote buitenhuizen en tuinen aanlegden en hun geld belegden in diverse verzamelingen.

Provinciale musea zijn veelal schatplichtig hieraan en hebben de afgelopen jaren ook onderzoek gedaan naar hun ontstaansgeschiedenis en de herkomst van voorwerpen in het licht van het slavernijverleden.

Na de wettelijke afschaffing van de slavernij in 1863 ontvingen eigenaren van tot slaaf gemaakten financiële tegemoetkomingen. Tot slaaf gemaakte mensen ontvingen niets op het gebied van compensatie. Bovendien werd de slavernij in Suriname gevolgd dooreen periode van staatstoezicht en het organiseren van de massale migratie en dwangarbeid van contractmigranten vanuit Azië. Dit ging gepaard met raciale vooroordelen en een economisch belang dat groter was dan het menselijke welzijn.

Marcos Kueh

Marcos Kueh (Sarawak, 1995) is een textielkunstenaar met een achtergrond in grafisch ontwerp en reclame. In zijn werk gebruikt hij textiel om alledaagse verhalen die voor hem betekenisvol zijn visueel tot uitdrukking te brengen – op een manier die doet denken aan hoe de voorouders van Borneo hun dromen en legendes verbeeldden voordat het schrift vanuit het Westen werd geïntroduceerd.

In veel van zijn artistieke onderzoeksprojecten onderzoekt hij hoe zijn land wordt waargenomen – van koloniale beschrijvingen in antropologische musea over de hele wereld tot de marketingtaal in toeristische advertenties – en plaatst hij deze in contrast met zijn eigen ervaringen als iemand uit een klein stadje op Borneo. Deze uiteenlopende perspectieven vormen de basis van zijn wereldbeeld en zijn bijdrage aan maatschappelijke discussies.

Marcos Kueh

Ontwerp van het wandkleed

Het ontwerp voor het wandkleed van Zuid-Holland, gemaakt door Marcos Kueh, is qua beeldtaal geïnspireerd op de glas-in-loodramen in kerken. Het christendom is immers bij uitstek de religie die nauw verbonden is met de westerse koloniale expansie.

Het verhaal van dit wandkleed begint aan de zijkanten met het slavernijverleden en eindigt in het midden met hoop en dromen voor de toekomst. Helemaal links is de afbeelding Hulde aan de Koloniën te zien, zoals die ook te vinden is op de Gouden Koets.

Hier worden de ideologieën van het verleden zichtbaar die onrecht en ongelijkheid brachten in zowel de Caribische gebieden als Nederlands-Indië. Daarnaast zijn de Universiteit van Leiden en het Mauritshuis afgebeeld. Deze instellingen symboliseren de veranderende kennis en inzichten over het slavernijverleden. De afgebeelde Afrikaanse tot slaaf gemaakten aan de linkerkant van het wandkleed staan voor het misbruik van menselijke arbeid in het koloniale tijdperk.